Το τελικό πόρισμα της ερευνητικής επιτροπής για τις κατ’ εξαίρεση πολιτογραφήσεις βρίσκεται ήδη στα χέρια του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας. Εντός των ημερών θα δοθεί στη δημοσιότητα και είναι βέβαιο ότι θα αποτελέσει αντικείμενο ποικίλων σχολίων και αντιδράσεων.
Όπως έχει διαρρεύσει από άτομα τα οποία έχουν γνώση των συμπερασμάτων του πορίσματος για τα «χρυσά» διαβατήρια, ουσιώδεις πυλώνες του κράτους και βασικοί θεσμοί, που θα έπρεπε να είχαν αποτελέσει ασπίδα προστασίας του σημαντικού εργαλείου των πολιτογραφήσεων, αποδείχθηκαν κατώτεροι των περιστάσεων.
Το επίμαχο πόρισμα, που ήδη έχει προκαλέσει αναταράξεις πριν ακόμη δημοσιοποιηθεί αυτούσιο, εντοπίζει στα συμπεράσματα του και όχι μόνο, σοβαρές ευθύνες σε ότι αφορά το ρόλο που είχαν διαδραματίσει τη χρονική περίοδο 2007- 2020, η ελεγκτική υπηρεσία, η ΜΟΚΑΣ, η νομική υπηρεσία, οι αρμόδιες υπηρεσίες του κράτους, ελεγκτικά και δικηγορικά γραφεία.
Απούσα η ελεγκτική υπηρεσία
Σε ότι αφορά την ελεγκτική υπηρεσία και ειδικότερα το ρόλο του γενικού ελεγκτή Οδυσσέα Μιχαηλίδη, η ερευνητική επιτροπή Νικολάτου, συγκέντρωσε σημαντικά στοιχεία από την έρευνα της υπηρεσίας στο υπουργείο εσωτερικών το 2016 η οποία τότε είχε αγγίξει και τις πολιτογραφήσεις.
Προκύπτει ότι από τον έλεγχο της ελεγκτικής υπηρεσίας δεν εντοπίστηκε οτιδήποτε επιλήψιμο και ούτε έγιναν εκθέσεις από τον γενικό ελεγκτή επί του όλου πολυσυζητημένου θέματος.
Είναι ενδεικτική και καταγράφεται στο πόρισμα, είναι η κατάθεση στην επιτροπή του πρώην υπουργού εσωτερικών Σωκράτη Χάσικου, λίγους μήνες πριν αποβιώσει, σύμφωνα με την οποία, η ελεγκτική υπηρεσία από το 2016 μέχρι την αποχώρηση του από το ΥΠΕΣ, δεν του είχε επιδοθεί ή αποσταλεί οποιαδήποτε έκθεση της ελεγκτικής υπηρεσίας σε σχέση με τις πολιτογραφήσεις.
Ο γενικός ελεγκτής αντέδρασε και ασχολήθηκε με τις πολιτογραφήσεις, μετά τις αποκαλύψεις του Al Jazeera τον Αύγουστο του 2020. Ήταν ήδη αργά.
Η πρώτη παρέμβαση του γενικού ελεγκτή έγινε πολύ αργότερα και μετά τις αποκαλύψεις του Καταρινού τηλεοπτικού δικτύου, σε σχέση με τις πολιτογραφήσεις, με αφορμή την έκθεση του για το ταξίδι του ΠτΔ και της οικογένειας του στις Σευχέλλες με ιδιωτικό αεροσκάφος Σαουδάραβα μεγιστάνα ο οποίος είναι προσωπικός φίλος του κ. Αναστασιάδη.
Σε αυτή την έκθεση τον Ιανουάριο του 2020, ο γενικός ελεγκτής δεν γράφει λέξη για θέματα «προνομιακής» παραχώρησης κυπριακών διαβατηρίων στον Σαουδάραβα και μέλη της οικογένειας του.
Ο γενικός ελεγκτής, έχει ήδη αντιδράσει προληπτικά με αφορμή δημοσιεύματα στα οποία προβάλλεται ο ισχυρισμός ότι η ελεγκτική υπηρεσία επέδειξε αδυναμία στους ελέγχους της αναφορικά με το πολύκροτο θέμα των πολιτογραφήσεων.
Είπε ότι θα αναμένει να πάρει το πλήρες κείμενο του πορίσματος Νικολάτου και θα δώσει απαντήσεις.
Οι «αδυναμίες» της ΜΟΚΑΣ
Τόσο στο ενδιάμεσο, όσο και στο τελικό πόρισμα για τις κατ΄ εξαίρεση πολιτογραφήσεις, γίνεται εκτενής αναφορά και για τις αδυναμίες ως προς τις παρεμβάσεις της ΜΟΚΑΣ.
Τονίζεται ότι ο ρόλος της εν λόγω εποπτικής αρχής που είναι μεταξύ άλλων, οι ενδελεχείς έλεγχοι ύποπτων λογαριασμών και η διαδρομή χρημάτων που έχουν ως πηγή παράνομες δραστηριότητες, δεν ήταν επαρκής.
ΠΌπως προκύπτει από το πόρισμα, αρκετοί επενδυτές που έλαβαν κυπριακή υπηκοότητα δεν πληρούσαν καν τα κριτήρια να υποβάλουν αίτηση.
Σύμφωνα με τις αποκαλύψεις του Al Jazeera κάποιοι εκ των επενδυτών που κατέχουν σήμερα το διαβατήριο της Κυπριακής Δημοκρατίας περιλαμβάνονται σε λίστες της Ιντεροπόλ ενώ κάποιοι καταζητούνται για διαφθορά και διακίνηση παράνομων κεφαλαίων, από τις αρχές των χωρών από τις οποίες κατάγονται.
Σημειώνεται ότι ο ρόλος της ΜΟΚΑΣ θα έπρεπε να ήταν πιο καταλυτικός και πιο αποτελεσματικός στο κεφάλαιο αυτό.
Νομική υπηρεσία, λογιστές και δικηγόροι
Οι πληροφορίες που έχει συγκεντρώσει το Ευρωκέρδος, αναφέρουν ότι αδυναμία επιδείχθηκε και σε ότι αφορά τη διαχείριση των πολιτογραφήσεων και από πλευράς νομικής υπηρεσίας την περίοδο από το 2007 – 2020.
Επισημαίνεται ότι η νομική υπηρεσία θα μπορούσε να δώσει πολύ περισσότερες γνωματεύσεις, από ότι είχε δώσει, επί του επίμαχου ζητήματος των πολιτογραφήσεων.
Στο πόρισμα εντοπίζονται σοβαρές αδυναμίες και από πλευράς αρμόδιων υπηρεσιών του κράτους που χειρίζονταν θέματα πολιτογραφήσεων.
Επίσης, διαχρονικές αποφάσεις του υπουργικού συμβουλίου επί όλων των διακυβερνήσεων ήταν παράνομες, όπως δήλωσε ο Μύρωνας Νικολάτος, πρόεδρος της 4μελους ερευνητικής επιτροπής.
Επισημαίνεται επίσης ότι λογιστές και δικηγόροι, εκμεταλλεύτηκαν τις αδυναμίες του προγράμματος και προωθούσαν πολιτογραφήσεις χωρίς τους ενδεδειγμένους ελέγχους.
Είναι ξεκάθαρο ότι ένα σημαντικό εργαλείο για την οικονομία το οποίο είχε στηρίξει ζωτικούς τομείς, μετά τα δραματικά γεγονότα του Μαρτίου 2013, έγινε έρμαιο της ανεπάρκειας των αρμόδιων υπηρεσιών, των διαχρονικών αποφάσεων του υπουργικού συμβουλίου, των θεσμών και εμπλεκόμενων φορέων όπως λογιστές, δικηγόροι και ντιβέλοπερς.
Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Ν. Αναστασιάδης σχολιάζοντας το πόρισμα Νικολάτου, ευθύς μετά την επίδοση του στον γενικό εισαγγελέα, τόνισε ότι ο ίδιος είναι έτοιμος να αναλάβει τις οποιεσδήποτε πολιτικές ευθύνες του αναλογούν.
Πρόσθεσε μάλιστα, ότι κάποιοι επιτήδειοι, (δεν τους κατονομάζει) «εκμεταλλεύτηκαν κενά, ελλείψεις και αδυναμίες του προγράμματος και δεν θα πρέπει να κοιμούνται ήσυχα».
Στο πόρισμα προκύπτει ότι ο γενικός εισαγγελέας και οι ανακριτές αρχές είναι βέβαιο ότι θα στοιχειοθετήσουν ποινικές, πολιτικές και διοικητικές ευθύνες.
Ωστόσο, το θέμα που εγείρεται είναι εάν οι οποιοιδήποτε επιτήδειοι, κατά τον ΠτΔ, εκμεταλλεύτηκαν τις αδυναμίες του Κυπριακού Επενδυτικού Προγραμμάτος δεν θα πρέπει να κοιμούνται ήσυχα, οι θεσμοί, οι αρμόδιες υπηρεσίες, λογιστές και δικηγόροι που όφειλαν να προστατεύσουν το κύρος της χώρας δεν το έπραξαν, δεν θα πρέπει επίσης να μην κοιμούνται ήσυχα;
Της Νικολέττας Λιβέρα
