Η μικρή αγορά, τα ακριβά ναύλα, το διεθνές κύμα χρεοκοπιών αεροπορικών εταιρειών και το άγνωστο μέλλον
Του Κώστα Κωνσταντίνου
Ο Αρχύτας ο Ταραντίνος, φίλος του Πλάτωνα, κατασκεύασε το 425πχ την πρώτη ιπτάμενη μηχανή την οποία ονόμασε περιστερά ή πετομηχανή και λειτουργούσε με ένα σύστημα αεροπροώθησης. Αποτελούταν από ένα αλλά ισχυρό κέλυφος που είχε την μορφή περιστεριού και έφερε εσωτερικά την κύστη ενός μεγάλου ζώου. Η μηχανή αυτή, στο πείραμά του πέταξε 200 μέτρα αλλά όταν έπεσε στη γη δεν μπόρεσε να ξανασηκωθεί. Κάτι τέτοιο υπέστησαν στο νησί μας, οι Κυπριακές Αερογραμμές και πρόσφατα η Cobalt. Πέταξαν και όταν «έπεσαν» δεν κατάφεραν να ξαναπετάξουν…
Η κυβέρνηση στο ψάξιμο για εταιρείες που θέλουν να εντάξουν την Κύπρο στα προγράμματά τους
Η πρόσφατη χρεοκοπία της Cobalt, που θεωρήθηκε ως διάδοχο σχήμα των Κυπριακών Αερογραμμών, συνοδεύτηκε από άνοδο στις τιμές των αεροπορικών εισιτηρίων, κυρίως προς τον δημοφιλέστερο προορισμό που είναι η Ελλάδα και προκάλεσε κύματα διαμαρτυριών. Η ιδιωτική πρωτοβουλία και οι νόμοι της αγοράς ήρθαν να καλύψουν ένα μεγάλο μέρος του κενού που δημιουργήθηκε, ωστόσο, δεν έχουν καταφέρει ακόμη να επιλύσουν πλήρως το πρόβλημα. Τα ακριβότερα ναύλα παραμένουν ο σημαντικότερος πονοκέφαλος. Το μεγάλο ερώτημα είναι πώς και σε ποίο βαθμό η πρόσφατη κρίση στις κυπριακές αερομεταφορές θα επηρεάσει τον τουρισμό αφού η τουριστική βιοµηχανία και οι αεροµεταφορές είναι έννοιες αλληλένδετες και συµπληρωµατικές. Ο τουρισµός εξαρτάται από τις µεταφορές για να προσελκύσει επισκέπτες, ενώ η βιοµηχανία των αεροµεταφορών στηρίζεται στον τουρισµό για να δηµιουργήσει ζήτηση στο προϊόν της. Η ανάπτυξη της τουριστικής βιοµηχανίας αντανακλάται άµεσα στις αεροµεταφορές και αντίστροφα.
Οι αεροπορικές µεταφορές είναι ένας από τους πλέον αποτελεσµατικούς µοχλούς παρέµβασης στην κοινωνική, οικονοµική, χωροταξική – περιβαλλοντική, πληθυσµιακή, πολιτιστική και αναπτυξιακή εξέλιξη ενός τόπου. Θα πρέπει ωστόσο να ληφθεί υπόψη ότι η δυναμική της εξέλιξης επιβάλλει ριζικές αλλαγές. Το 2017 η διεθνής αεροπλοΐα βρέθηκε μπροστά στο φαινόμενο ενός «πολέμου τιμών» και την πίεση που άσκησαν οι αεροπορικές εταιρείες χαμηλού κόστους. Η Cobalt προσπάθησε να τις ανταγωνιστεί με επίσης χαμηλές τιμές. Ίσως αυτό να ήταν και η αιτία της πτώσης της. Ίσως από την άλλη, η Cobalt έπεσε θύμα μιας διαδικασίας όπου οι μεγάλες αεροπορικές εταιρείες της Ευρώπης σπρώχνουν για έλεγχο όλο και μεγαλύτερων ποσοστών της αγοράς. Στις Ηνωμένες Πολιτείες οι έξι μεγαλύτερες εταιρείες ελέγχουν το 80% ενώ στην Ευρώπη μόλις το 50% της αγοράς. Από την άλλη, η δρομολογημένη έξοδος του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ αναμένεται ότι θα περιπλέξει ακόμη περισσότερο τα πράγματα.
Αρμόδια κυβερνητική πηγή που μίλησε μαζί μας απέκλεισε οποιαδήποτε προοπτική δημιουργίας νέας κρατικής εταιρείας στην Κύπρο, δίνοντας τέλος σε μια παραφιλολογία πριν πάρει θέση στο δημόσιο διάλογο. Αποκλείεται ακόμη και το ενδεχόμενο να καταβληθεί προσπάθεια να εξηγηθεί στην Ευρώπη ότι στην Κύπρο επικρατούν ειδικές συνθήκες. Για τις ψηλές τιμές μας ανέφερε ότι «και επί Cobalt είχαμε ψηλές τιμές αυτή την περίοδο ενώ αναμένεται ότι τα ναύλα θα πέσουν όσο πλησιάζουμε προς τους καλοκαιρινούς μήνες». Η κυπριακή αγορά είναι εξαιρετικά μικρή σε μέγεθος για ανταγωνιστικά εγχειρήματα στις αερομεταφορές. Τούτο έχει ως αποτέλεσμα να μη δημιουργούνται οικονομίες κλίμακας και παράλληλα το κόστος να μεταφέρεται στον καταναλωτή. Με άλλα λόγια, ο Κύπριος καταναλωτής θα πρέπει να καταβάλλει μεγαλύτερα ποσά, από τον καταναλωτή μιας μεγαλύτερης σε μέγεθος χώρας.
Τα δεδομένα για την Κύπρο είναι διαχρονικά και δεν κατάφερε να τα λύσει ούτε η κρατική αεροπορική μας εταιρεία. Η είσοδός μας στην ΕΕ σήμανε και την αρχή του τέλους της. Υπενθυμίζουμε τις διαπιστώσεις στις οποίες είχε προβεί στην ετήσια έκθεσή της για το έτος που έληξε στις 31 Δεκεμβρίου 2005 η εταιρεία των Κυπριακών Αερογραμμών: «Το Συγκρότηµα λειτουργεί σε ένα πολύ ανταγωνιστικό περιβάλλον το οποίον αντιµετωπίζει και θα συνεχίσει να αντιµετωπίζει δοµικές αλλαγές. Οι µελλοντικές επιδόσεις του Συγκροτήµατος επηρεάζονται από πολλούς παράγοντες κάποιοι από τους οποίους είναι κάτω από τον έλεγχο του Συγκροτήµατος και κάποιοι είναι πέραν αυτού … υπάρχουν σηµαντικοί τοµείς, όπως ο εντεινόµενος ανταγωνισµός, οι αλλαγές στις οικονοµικές συνθήκες, οι διακυµάνσεις στις τιµές συναλλάγµατος και επιτοκίων, οι τιµές των καυσίµων, τροµοκρατικές ενέργειες η πολεµικές επιχειρήσεις και αναταραχές στις εργασιακές σχέσεις, τους οποίους το Συγκρότηµα δεν έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει σε µεγάλο βαθµό, και οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα να θέσουν εκτός τροχιάς την προσπάθεια επίτευξης µακροπρόθεσµης βιωσιµότητας του Συγκροτήµατος».
Δεκατρία χρόνια μετά τα ίδια δεδομένα ισχύουν για οποιαδήποτε κυπριακή αεροπορική εταιρεία. Εάν ρωτήσετε τα διοικητικά συμβούλια και τις διευθύνσεις των κυπριακών εταιρειών TUS Airways και της νεοσύστατης Cyprus Airways θα σας πουν πάνω κάτω τα ίδια πράγματα.
Η ίδια κυβερνητική πηγή μας ανέφερε ότι διεξάγονται διαπραγματεύσεις και με άλλες αεροπορικές εταιρείες που διερευνούν την πιθανότητα να εντάξουν την Κύπρο στο πρόγραμμα πτήσεών τους. Ήδη η Hermes Airport προσφέρει ελκυστικές τιμές. Μας υπενθύμισε ότι ο τομέας των αερομεταφορών μεγενθύνεται διεθνώς. Πέρυσι ταξίδεψαν σε όλο τον κόσμο περισσότεροι από 4,1δισ. επιβάτες και η παγκόσμια αεροπορική βιομηχανία κατάφερε να καταγράψει κέρδη ύψους $38δις. Από αυτή την διόγκωση αναμένει ότι θα επωφεληθεί και η Κύπρος.
Σημαντικότερο όμως από τις κινήσεις τακτικής είναι η Κύπρος να αποκτήσει στρατηγική προσέλκυσης αεροπορικών εταιρειών. Οι αερομεταφορές διαδραματίζουν θεμελιώδη ρόλο στην Οικονομία μας. Ο περιορισµός της κινητικότητας δεν αποτελεί επιλογή.
Πηγή: Έντυπο Περιοδικό Ευρωκέρδος
