Εν μέσω του τρίτου κύματος της πανδημίας και με το φόβο ότι ενδέχεται να προκύψει και τέταρτο κύμα covid-19, προκαλώντας περαιτέρω ρήγματα στην οικονομία και το τραπεζικό σύστημα, οι τρεις εγχώριες συστημικές τράπεζες, Τράπεζα Κύπρου, Ελληνική και RCB Bank έχουν τεθεί στο μικροσκόπιο των εποπτικών αρχών στη Φρανκφούρτη, στο πλαίσιο της άσκησης αντοχής (stress tests).
Σύμφωνα με τη διαδικασία που ακολουθείται και με βάση το χρονοδιάγραμμα που έχει τεθεί, τα αποτελέσματα αναμένεται να ανακοινωθούν περί τα τέλη Ιουλίου.
Είναι φυσικό να επικρατεί κάποια αγωνία στα υψηλά δώματα των τριών τραπεζών, λόγω των ΜΕΔ, ωστόσο, αιωρείται κάποια συγκρατημένη αισιοδοξία ότι οι εν λόγω χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί θα τα καταφέρουν.
Πάντως, οι επικεφαλής τεχνοκράτες των τριών συστημικών τραπεζών, αφήνουν να διαρρεύσουν ότι ενώ το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων παραμένει το δεύτερο υψηλότερο στο Ευρωσύστημα, εντούτοις, προσβλέπουν ότι οι τρεις εγχώριοι τραπεζικοί οργανισμοί θα αντέξουν στα ακραία σενάρια που θέτει η ΕΚΤ, βάσει και των δεδομένων που επικρατούν σε όλο το φάσμα των χαρτοφυλακίων τους.
Τα stress tests διενεργούνται στη βάση των στοιχείων του 2020, που το ποσοστό των ΜΕΔ της Τράπεζας Κύπρου και της Ελληνικής, ήταν πιο ψηλό σε σχέση με το τρέχον έτος.
Τα δεδομένα των χαρτοφυλακίων των δύο τραπεζών, που αφορούν στα κόκκινα δάνεια, είναι σαφώς βελτιωμένα το 2021 καθώς, οι δύο κυρίως συστημικές τράπεζες, Τράπεζα Κύπρου και Ελληνική Τράπεζα, έχουν μειώσει τα ΜΕΔ τους μέσω πωλήσεων προβληματικών δανείων σε επενδυτικά ταμεία και μέσω εκδόσεων ομολόγων, όπως έπραξε πρόσφατα η Τράπεζα Κύπρου.
Η RCB Bank, έτσι και αλλιώς είχε από έκτοτε πολύ χαμηλό δείκτη κόκκινων δανείων.
Τραπεζικές πηγές, ανέφεραν στο Eυρωκέρδος ότι οι επόπτες στο πλαίσιο των stress tests, εξετάζουν ως κυρίαρχο, το επίμαχο θέμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων, το οποίο στην Κύπρο έχει πολλαπλά μέτωπα.
Ειδικότερα, ένα από τα ακραία σενάρια είναι ενδεχόμενη αύξηση των ΜΕΔ σε όλο το σύστημα, εξαιτίας, της παρατεταμένης πανδημικής κρίσης και των συσσωρευμένων οικονομικών επιπτώσεων.
Μας καίει η αναστολή των εκποιήσεων
Για τους επόπτες, το πιο βασικό, είναι η παρατεταμένη αναστολή εφαρμογής των εκποιήσεων, που προκαλεί δυσφορία στη Φρανκφούρτη.
Πρόσφατα, η κυπριακή βουλή επέκτεινε για 5η συνεχή φορά, την αναστολή των εκποιήσεων ενυπόθηκων ακινήτων, μέχρι τις 31 Οκτωβρίου.
Το θεσμικό πλαίσιο για τις εκποιήσεις, ήταν προαπαιτούμενο στο πλαίσιο του οικονομικού προγράμματος της Κύπρου για το οποίο οι κυπριακές αρχές είχαν δεσμευτεί και πέρασε μάλιστα και από την Ολομέλεια της Βουλής, για να εξασφαλιστούν οι δόσεις από τους διεθνείς πιστωτές.
Το ζήτημα αυτό αποτελεί μεγάλο βραχνά για τις συστημικές τράπεζες και το βλέπουν μπροστά τους στο πλαίσιο της άσκησης.
Οι επόπτες, καταγράφουν στα ακραία σενάρια την αδυναμία των κυπριακών αρχών να εφαρμόσουν ένα αξιόπιστο θεσμικό πλαίσιο σε σχέση με τους πλειστηριασμούς, γεγονός το οποίο επιμετρείται αρνητικά στους ισολογισμούς των τραπεζών και στην αξιολόγηση των ακραίων σεναρίων που εφαρμόζουν οι επόπτες.
Οι νομοθετικές παρεμβάσεις ενοχλούν σοβαρά τους επόπτες, οι οποίοι σημειώνουν και την αδυναμία του δικαστικού πλαισίου που σχετίζεται με εκκρεμείς υποθέσεις σε σχέση με τις εκποιήσεις, πριν ακόμη από το 2013, όταν είχε ξεσπάσει η τραπεζική κρίση και η χώρα μπήκε στο μνημόνιο.
Το μεγάλο ζητούμενο για τους επόπτες, όπως επεσήμαναν στο Ευρωκέρδος, ανώτατα στελέχη των συστημικών τραπεζών, είναι η αποτελεσματική και ευέλικτη εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου σε σχέση με τις εκποιήσεις ενυπόθηκων ακινήτων με στοχευμένη πολιτική σε βάρος των στρατηγικών κακοπληρωτών.
Οι εποπτικές αρχές ζητούν φαίνεται να τεθεί φρένο στο καθεστώς προστασίας της πρώτης κατοικίας αφού, όπως εξηγούν, η κυπριακή κυβέρνηση φροντίζει με διάφορα προγράμματα να καλύψει τα ευάλωτα οικονομικά νοικοκυριά που έχουν ως εξασφάλιση την πρώτη κατοικία.
Αποτίμηση δυσμενούς μακροοικονομικού σεναρίου
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών, τα stress tests έχουν σκοπό να αποτιμήσουν τον αντίκτυπο του δυσμενούς μακροοικονομικού σεναρίου στη φερεγγυότητα των τραπεζών της ΕΕ.
Επίσης, η άσκηση αντοχής, επιτρέπει στους επόπτες να εκτιμήσουν αν τα κεφαλαιακά αποθέματα των τραπεζών, που συσσωρεύτηκαν τα τελευταία χρόνια, επαρκούν για να απορροφήσουν ζημιές και να στηρίξουν την οικονομία σε δύσκολες εποχές.
Σημειώνεται ότι πρόσφατα η ΕΚΤ έχει ολοκληρώσει την άσκηση αντοχής για 28 μεγάλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της Ευρωζώνης.
Όπως έχει δημοσιευτεί, τα αποτελέσματα της άσκησης ενδέχεται να είναι οδηγός για τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Εποπτείας (ΕΕΜ), ο οποίος αναμένεται ότι θα χρησιμοποιήσει τις μετρήσεις για κάποιες αλλαγές στα εποπτικά κριτήρια.
Όπως έχει διαρρεύσει, οι προβλέψεις σε ότι αφορά τις επισφαλείς απαιτήσεις για την Κύπρο, με δείκτη κόκκινων δανείων γύρω στο 14,5% το δεύτερο τρίμηνο του 2022, είναι στο 55,4%, ενώ για το Λουξεμβούργο, με κόκκινα δάνεια 0,6%, οι προβλέψεις των τραπεζών είναι 55,8%.
Στην Ιταλία, με δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων στο 6% ως προς το σύνολο των χορηγήσεων, οι προβλέψεις είναι 59,8%.
Στην Ελλάδα, που το τραπεζικό σύστημα έχει ευρωπαϊκή πρωτιά στον δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων, που φθάνει στο 30,9%, οι προβλέψεις για τα επισφαλή δάνεια κινούνται σε σχετικά χαμηλά επίπεδα και είναι στο 47,8%.
Το τραπεζικό σύστημα της Εσθονίας που έχει δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων 2,1%, οι προβλέψεις για προβληματικά δάνεια ανέρχονται στο 55,7%.
Το τραπεζικό σύστημα της Γερμανίας, με δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων 1,2%, οι προβλέψεις για επισφαλή δάνεια ανέρχονται στο 89%.
Ο μέσος όρος των προβληματικών δανείων στην Σλοβακία είναι 2,9% και οι προβλέψεις για επισφάλειες στο 92,9%.
Της Νικολέττας Λιβέρα
