Η συνεχής βελτίωση της εποπτείας βασική προϋπόθεση για την υγιή ανάπτυξη του τομέα
Της Δήμητρας Καλογήρου*
Οι νομοθετικές και κανονιστικές αλλαγές που προωθήθηκαν την τελευταία δεκαετία στον τομέα των κεφαλαιαγορών πανευρωπαϊκά, αλλά και η εξέλιξη της χρηματοοικονομικής τεχνολογίας, οδήγησαν στην ανάπτυξη και μετεξέλιξη του τομέα στην Κύπρο.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η ΕΚΚ εποπτεύει αυτή τη στιγμή 790 οντότητες σε σχέση με 247 το 2011, ενώ βρίσκονται υπό διαδικασία αδειοδότησης πέραν των 100 νέων αιτήσεων. Η αύξηση του αριθμού των εποπτευόμενων οντοτήτων κατά 219% από το 2011 κι έπειτα, αντανακλά το αμείωτο ενδιαφέρον που εξακολουθούν να επιδεικνύουν διάφορες εταιρείες για δραστηριοποίηση στην παροχή επενδυτικών υπηρεσιών.
Ένταξη στην ευρωπαϊκή οικογένεια
Καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη του τομέα διαδραμάτισε η ένταξη της χώρας στην ΕΕ και η εναρμόνιση της εθνικής νομοθεσίας με το ευρωπαϊκό κεκτημένο, γεγονότα που οδήγησαν στον εκσυγχρονισμό του ρυθμιστικού και εποπτικού πλαισίου της κυπριακής κεφαλαιαγοράς. Ειδικότερα, η υιοθέτηση του MiFID I το 2007 και του MiFID ΙΙ το 2018 συνέβαλαν καθοριστικά στην κάθοδο στην Κύπρο μεγάλων ΚΕΠΕΥ ξένων συμφερόντων, οι οποίες δραστηριοποιούνται διασυνοριακά εντός και εκτός ΕΕ με αποτέλεσμα να αναπτυχθεί σημαντικά ο τομέας των επενδυτικών υπηρεσιών.
Επιπλέον, ενώ αρχικά η ΕΚΚ επόπτευε μόνο το ΧΑΚ και τις εισηγμένες αξίες των τοπικών εκδοτών, με την μεταφορά της Οδηγίας περί Διαφάνειας το 2007 στο εθνικό δίκαιο, τέθηκαν κάτω από την εποπτεία της Επιτροπής και οι εκδότες με κράτος-μέλος καταγωγής την Κύπρο, οι οποίοι έχουν τίτλους εισηγμένους σε ρυθμιζόμενες αγορές της ΕΕ. Κάτω από την εποπτεία της ΕΚΚ τέθηκε επίσης ένας Πολυμερής Μηχανισμός Διαπραγμάτευσης και οι εταιρείες που είναι εισηγμένες σε αυτόν, σε ό,τι αφορά τη συμμόρφωσή τους με τον ευρωπαϊκό Κανονισμό περί κατάχρησης της Αγοράς. Περαιτέρω, το 2012 περιήλθαν υπό την εποπτεία της ΕΚΚ οι εταιρείες παροχής διοικητικών υπηρεσιών που δεν βρίσκονται κάτω επίβλεψη του ΣΕΛΚ και του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου.
Τα τελευταία οκτώ χρόνια δημιουργήθηκε επίσης ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο για τη ρύθμιση των συλλογικών επενδύσεων, με αποτέλεσμα να περιέλθουν υπό την εποπτεία της ΕΚΚ νέες ομάδες εποπτευόμενων, όπως οι οργανισμοί εναλλακτικών επενδύσεων (ΟΕΕ), οι διαχειρίστριες εταιρείες, οι καταχωρισμένοι ΟΕΕ και οι μικροί διαχειριστές ΟΕΕ. Επιπλέον, τον Ιανουάριο του 2020 προχωρήσαμε στην έκδοση Οδηγίας αναφορικά με τη Συμμετοχική Χρηματοδότηση (Crowdfunding), η οποία αποτελεί εναλλακτική μορφή χρηματοδότησης για νεοφυείς μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, ενώ εντός του 2021 ετοιμάσαμε νομοσχέδιο για τη ρύθμιση του επαγγέλματος της εκτέλεσης λειτουργιών διοίκησης ΟΕΕ, καθώς και νομοθετική ρύθμιση για τα κρυπτονομίσματα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η ανάπτυξη αυτή δεν είναι μόνο ποσοτική αλλά και ποιοτική, καθώς το μέγεθος και η πολυπλοκότητα της δομής και των εργασιών των εποπτευόμενων οντοτήτων διευρύνονται συνεχώς, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται διαρκώς νέες θέσεις εργασίας για επαγγελματίες υψηλού μορφωτικού επιπέδου. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι οι εποπτευόμενες οντότητες απασχολούν σήμερα πέραν των 19.500 επαγγελματιών.
Ενίσχυση του εποπτικού πλαισίου
Στην υγιή ανάπτυξη του τομέα συνέβαλε και η βελτίωση του εποπτικού πλαισίου της κεφαλαιαγοράς. Αποδίδοντας ιδιαίτερη σημασία στην ενίσχυσή της με τα απαραίτητα εργαλεία για προστασία από τους κινδύνους που επηρεάζουν την κεφαλαιαγορά, η ΕΚΚ θέσπισε το 2015 ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο εποπτείας που βασίζεται στον υπολογισμό και κατανόηση των κινδύνων των εποπτευόμενων οντοτήτων (Risk-Based Supervision Framework/ RBS-F), αποκτώντας τη δυνατότητα να ασκεί εποπτεία με τρόπο μεθοδικό και να επικεντρώνει τον έλεγχό της εκεί όπου ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος.
Επίσης, τον Ιούνιο φέτος τέθηκε σε ισχύ το νέο πλαίσιο προληπτικής εποπτείας που αφορά αποκλειστικά τις ΚΕΠΕΥ (IFR/IFD). Με την εφαρμογή του νέου πλαισίου, η κατηγοριοποίηση των ΚΕΠΕΥ γίνεται αναλόγως των δραστηριοτήτων τους, της συστημικής σημασίας τους καθώς και του μεγέθους και των διασυνδέσεών τους, ενώ εισήχθηκαν νέες υψηλότερες απαιτήσεις αρχικού κεφαλαίου για τη χορήγηση άδειας λειτουργίας σε όλες τις ΚΕΠΕΥ.
Με στόχο την περαιτέρω ενίσχυση του εποπτικού ρόλου της ΕΚΚ και τη βελτίωση της προληπτικής πολιτικής της, επιδιώκουμε την ανάπτυξη διαδικασιών και μεθοδολογιών για την άσκηση εποπτείας βάσει δεδομένων, η οποία θα επιτρέψει στην ΕΚΚ να εντοπίζει τυχόν κινδύνους στην αγορά σε πρώιμο στάδιο, ενισχύοντας έτσι την προληπτική της δράση.
Επιπρόσθετα, για την ενίσχυση της διαφάνειας, εντός του 2021 θα θέσουμε σε λειτουργία το Κεντρικό Μητρώο Εμπιστευμάτων, στο οποίο θα τηρούνται πληροφορίες σχετικά με τους πραγματικούς δικαιούχους εμπιστευμάτων (express trusts) και άλλων ειδών νομικών διευθετήσεων με δομή ή λειτουργία παρεμφερή με τα εμπιστεύματα.
Η ενίσχυση του εποπτικού πλαισίου και κατ’ επέκταση η διασφάλιση της αξιοπιστίας της αγοράς, είναι βασική προϋπόθεση ώστε η κεφαλαιαγορά να συνεχίσει να αναπτύσσεται με ταχύτατους ρυθμούς και να παραμείνει πόλος έλξης νέων επενδυτών.
*Πρόεδρος Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Κύπρου
