Το 2020 έκλεισε με ύφεση 5,1% αλλά δεν ένοιωσαν όλοι οι κλάδοι το ίδιο χτύπημα από την ύφεση που προκάλεσε η πανδημία.
Ανάλυση που περιλαμβάνεται στο Πρόγραμμα Σταθερότητας 2021 – 2024 της Κύπρου, το οποίο αποστέλλεται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για έγκριση το πλαίσιο του συντονισμού των οικονομικών πολιτικών των κρατών – μελών, καταγράφει την πορεία της παραγωγής των βασικών κλάδων της κυπριακής οικονομίας.
Ειδικότερα, το 2020, η απώλεια προστιθέμενης αξίας ήταν πιο έντονη στον τομέα διανομής, μεταφορών, ξενοδοχεία και εστιατόρια, με μείωση κατά 15%, σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Αυτό αντανακλά κυρίως τον αντίκτυπο της κρίσης στον τουριστικό τομέα, ο οποίος υπέστη σημαντική πτώση λόγω των διεθνών ταξιδιωτικών περιορισμών.
Οι τομείς των τεχνών και της ψυχαγωγίας και άλλων υπηρεσιών υπέστησαν σημαντική απώλεια, με την προστιθέμενη αξία να πέφτει κατά 9,2%, ενώ η απώλεια προστιθέμενης αξίας στον κλάδο της βιομηχανίας (συμπεριλαμβανομένης της μεταποίησης) ανήλθε σε 7,2% και στις κατασκευές σε 6,4%.
Κατασκευές
Σύμφωνα με την ανάλυση ο «τερματισμός του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος (ΚΕΠ) από τον Οκτώβριο του 2020 αναμένεται να επηρεάσει πρωτίστως τις προοπτικές ανάπτυξης στον τομέα των ακινήτων και στις κατασκευές, δεδομένου ότι οι επενδύσεις σε ακίνητα μέσω του ΚΕΠ αποτελούσαν πάνω από το 60% των συνολικών επενδύσεων μέσω του προγράμματος. Ωστόσο, ο αντίκτυπος στην αύξηση του ΑΕΠ μετριάζεται (εκτιμάται σε περίπου 0,4% μονάδες ετησίως κατά την περίοδο 2021-2023, ή περίπου 1,3% σωρευτικά) λόγω της φύσης των επενδύσεων σε ακίνητα μέσω του ΚΕΠ που επικεντρώθηκαν σε μεγάλα κατασκευαστικά έργα και πολυτελείς αναπτύξει. Με τον τερματισμό να αναμένεται να συρρικνωθεί η παραγωγή στο συγκεκριμένο τμήμα του τομέα των ακινήτων».
Υπηρεσίες
Ο αντίκτυπος της κρίσης στους τομείς των επαγγελματικών, διοικητικών και υποστηρικτικών υπηρεσιών ήταν πολύ λιγότερο έντονος, με την προστιθέμενη αξία να μειώνεται κατά 2,6%, σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Ο αντίκτυπος στους τομείς των χρηματοοικονομικών και ασφαλιστικών δραστηριοτήτων και στους γεωργικούς τομείς ήταν οριακά αρνητικός. Από την άλλη πλευρά, οι τομείς της πληροφόρησης, της επικοινωνίας και της τεχνολογίας, καθώς και οι δραστηριότητες των ακινήτων και της δημόσιας διοίκησης, της εκπαίδευσης και της υγείας, αύξησαν την προστιθέμενη αξία τους το 2020, σε ετήσια βάση, κατά 1,4%, 1,0% και 1,0% αντίστοιχα.
Στην ανάλυση το υπουργείο Οικονομικών σχολιάζει ότι η κυπριακή οικονομία εισήλθε στην κρίση του COVID-19 το 2020 μετά από μια αρκετά ευνοϊκή μακροοικονομική και δημοσιονομική θέση. Αυτό επέτρεψε ένα μεγάλο πακέτο δημόσιας στήριξης που προσέφερε μια αποτελεσματική αντικυκλική αντίδραση στην κρίση, ενώ παράλληλα ενδυνάμωσε τον τομέα της υγείας με τα απαραίτητα κεφάλαια για να αντιμετωπίσει την αυξημένη ζήτηση, σε συνδυασμό με μια τεράστια αντίδραση πολιτικής δοκιμών και εμβολιασμού.
Η πραγματική παραγωγή το 2020 μειώθηκε κατά 5,1% σε πραγματικούς όρους, σε αντίθεση με την πραγματική αύξηση 3,1% το 2019. Η αρνητική αύξηση του ΑΕΠ το 2020 οφείλεται κυρίως στη χαμηλότερη ιδιωτική κατανάλωση και εξαγωγές. Η ιδιωτική κατανάλωση μειώθηκε κατά 3,9% σε πραγματικούς όρους, ενώ η δημόσια κατανάλωση σημείωσε αύξηση 13%. Ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου επηρεάστηκε από μειώσεις στις κατασκευές και σημείωσε μείωση 2,1%. Οι πραγματικές εισαγωγές μειώθηκαν με ρυθμό 5,8% αντικατοπτρίζοντας τη μείωση της ιδιωτικής κατανάλωσης, ενώ οι εξαγωγές, σε πραγματικούς όρους, επίσης μειώθηκαν σημαντικά με ρυθμό 17,4%, εξέλιξη που αντικατοπτρίζει τη μεγάλη πτώση των τουριστικών αφίξεων.
Σε τριμηνιαία βάση, η πραγματική παραγωγή μειώθηκε κατά 12,6 % το δεύτερο τρίμηνο του 2020, σε σύγκριση με το δεύτερο τρίμηνο του 2019, εν μέρει ανάκαμψη το τρίτο και τέταρτο τρίμηνο, που περιείχε τη μείωση του πραγματικού ΑΕΠ σε 4,7% και 4,5% αντίστοιχα.
Συγκεκριμένα, το πραγματικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 8,9% το τρίτο τρίμηνο του 2020, σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο και κατά 1,8% το τέταρτο τρίμηνο, σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο.
Προβλέψεις
Το βασικό μεσοπρόθεσμο σενάριο αναφοράς που παρουσιάζεται στο Πρόγραμμα Σταθερότητας προβλέπει ότι η οικονομία θα εισέλθει σε μια πορεία ανάκαμψης από το 2021 και μετά.
Η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ προβλέπεται στο 3,6% το 2021, 3,8% το 2022, 3,2% το 2023 και 2,8% το 2024.
Στο Πρόγραμμα Σταθερότητας τονίζεται ότι η ανάπτυξη το 2021 εξακολουθεί να υποστηρίζεται από κρατικές δαπάνες και θα ενισχυθεί από μια εξομάλυνση των ιδιωτικών δαπανών και επενδύσεων, την υλοποίηση σημαντικού αριθμού έργων στους τομείς του τουρισμού, της ενέργειας, των μεταφορών και της εκπαίδευσης και περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την κατασκευή μαρινών, του θέρετρο καζίνου και την ανάπτυξη υποδομών του Πανεπιστημίου Κύπρου.
Της Νικολέττας Λιβέρα
