H πανδημία του κορωνοϊού και το σοκ ύφεσης που προκάλεσαν τα μέτρα για τον περιορισμό της νόσου δεν ανέτρεψαν τελικά την πορεία μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) και βελτίωσης της ποιότητας των ισολογισμών των συστημικών τραπεζών – και όχι μόνο. Οι αρχές του 2021 βρίσκουν το υπόλοιπο των ΜΕΔ μειωμένο κατά περίπου 80% σε σχέση με το μέγιστο επίπεδό τους το 2014. Από το ποσό των δανείων που απομένει ως ΜΕΔ ένα μεγάλο μέρος αποτελεί δάνεια αναδιαρθρωμένα και παραμένουν στην κατηγορία των «κόκκινων δανείων» μέχρι να ολοκληρωθεί η περίοδος παρακολούθησης που προβλέπουν οι οδηγίες της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών (ΕΑΤ). Ένα «κόκκινο δάνειο» που ρυθμίζεται και επαναλαμβάνονται οι πληρωμές παραμένει ως ΜΕΔ για τουλάχιστον 12 μήνες.
Στο τέλος Σεπτεμβρίου από το υπόλοιπο ύψους 6,322 δις δανείων σε καθυστέρηση, τα 4,096 δις ευρώ αφορά δάνεια αναδιαρθρωμένα από τα οποία 2,926 δις ευρώ παραμένουν στις μη εξυπηρετούμενες χορηγήσεις. Αν αφαιρεθούν τα περίπου 3 δις ευρώ που παραμένουν στην κατηγορία των ΜΕΔ για λόγους ορισμού, το υπόλοιπο των ΜΕΔ υποχωρεί στα 3,3 δις ευρώ. Αν ο τελευταίος αριθμός μετατραπεί σε ποσοστό, τότε το επίπεδο των «καθαρών» ΜΕΔ περιορίζεται στο 11%.
Το θετικό, όπως αναφέραμε, είναι ότι κατά τη διάρκεια του 2020 το υπόλοιπο των ΜΕΔ συνέχισε να μειώνεται.
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας στο τέλος Σεπτεμβρίου του 2020 σημειώθηκε περαιτέρω πτώση κατά 381 εκατ. ευρώ ή 5,7% στο σύνολο των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων σε σύγκριση με το τέλος Ιουνίου 2020. Οι συνολικές χορηγήσεις μειώθηκαν από 30,103 δις ευρώ στο τέλος Ιουνίου 2020 στα 29,992 δις ευρώ στο τέλος Σεπτεμβρίου 2020, παρουσιάζοντας μείωση ύψους 111 εκατ. ευρώ ή 0,4%. Ο δείκτης των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων προς το σύνολο των χορηγήσεων μειώθηκε από 22,3% στο τέλος Ιουνίου 2020 στο 21,1% στο τέλος Σεπτεμβρίου 2020. Σημειώνεται ότι κατά την περίοδο 31.12.2014-30.09.2020 σημειώθηκε συνολική πτώση στις μη εξυπηρετούμενες χορηγήσεις ύψους €21 δις ή 76,9%.
Η εικόνα σήμερα είναι ακόμη καλύτερη μετά την πώληση από την Τράπεζα Κύπρου στην PIMCO πρόσθετου χαρτοφυλακίου μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) με μεικτή λογιστική αξία ύψους 545 εκατ. ευρώ.
Τα ΜΕΔ της Τράπεζας Κύπρου έχουν μειωθεί κατά 88% ή κατά 13,5 δις ευρώ (60% του ΑΕΠ) και ως ποσοστό επί του συνόλου των δανείων από το 63% στο 16%.
Μετά την αναστολή δόσεων
To Economist Intelligence Unit σε πρόσφατη ανάλυσή του για την κυπριακή οικονομία υπογραμμίζει τη συνεχιζόμενη ανάκαμψη του κυπριακού τραπεζικού τομέα, αλλά και τον κίνδυνο δημιουργίας νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων λόγω της οικονομικής ύφεσης που προκλήθηκε από την πανδημία.
Η ζημιά των νέων περιορισμών του διμήνου Δεκεμβρίου – Ιανουαρίου θα φανεί στο τέλος του μήνα, καθώς στις δύο μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας, Τράπεζα Κύπρου και Ελληνική Τράπεζα, οι δόσεις των δανείων καταβάλλονται στο τέλος του μήνα.
Τραπεζικές πηγές αναφέρουν ότι ήδη έχουν γίνει επαφές με τους πελάτες που ετέθησαν σε καθεστώς αναστολής δόσεων και η εκτίμηση που υπάρχει είναι ότι η πλειοψηφία θα ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις τους. Στους υπόλοιπους θα προταθούν λύσεις αναδιάρθρωσης. Να σημειωθεί ότι ένα δάνειο μεταφέρεται στα ΜΕΔ μετά από 90 ημέρες μη πληρωμής.
Μια δεύτερη παράμετρος που δημιουργεί συγκρατημένη αισιοδοξία είναι ότι η αναστολή των δόσεων οδήγησε και σε αύξηση των καταθέσεων. Πρόκειται για ένα πανευρωπαϊκό φαινόμενο. Η ερμηνεία είναι ότι επιχειρήσεις και νοικοκυριά χρησιμοποίησαν την αναστολή για να δημιουργήσουν ένα μαξιλάρι ασφαλείας.
To Economist Intelligence Unit σημειώνει ότι από το 2013 και τα δρακόντεια μέτρα που ελήφθησαν, ο υπερμεγέθης τραπεζικός τομέας της χώρας συρρικνώθηκε σε πιο υγιή μεγέθη, από περίπου 750% του ΑΕΠ το 2009 σε λίγο κάτω από 300% το 2019. Ο δείκτης δανείων προς καταθέσεις έχει μειωθεί δραματικά από ένα εύρος 130-140% το 2013 σε μόλις 65% στα τέλη του 2020. Η κεφαλαιακή επάρκεια έχει ενισχυθεί έντονα με δείκτη πρωτοβάθμιων κεφαλαίων 19% τον Σεπτέμβριο του 2020, από 6,3% στα τέλη του 2012. Τα ΜΕΔ ως μερίδιο των συνολικών δανείων μειώθηκαν απότομα από τα μέσα του 2018, σε (ένα ακόμη υψηλό) στο 20,1% στα τέλη Σεπτεμβρίου 2020, σε σύγκριση με σχεδόν 50% στα μέσα του 2016.
To Economist Intelligence Unit προβλέπει ύφεση 6,2% για το 2020 και μερική ανάκαμψη ύψους 4% το 2021 και περίπου 3% το 2022, έτος κατά την οποία αναμένει το πραγματικό ΑΕΠ να επιστρέψει στο προ πανδημίας επίπεδο του 2019.
Της Νικολέττας Λιβέρα
