Το νέο πρότυπο ΕΝ 1176-7:2020 με καθοδηγητικές οδηγίες για την αρχική εγκατάσταση, την συντήρηση, τον έλεγχο και την λειτουργία παιδικών χαρών και παιδότοπων
Του Δημήτρη Βαρζακάκου*
Πως πρέπει να γίνεται η σωστή εγκατάσταση εξοπλισμών παιχνιδότοπων και επιφανειών απορρόφησης κρούσεων (π.χ. άμμο, βότσαλο, συνθετικές επιφάνειες, γρασίδι); Πως και κάθε πότε πρέπει να γίνονται έλεγχοι; Κάθε πότε πρέπει να γίνεται συντήρηση των εξοπλισμών και των επιφανειών τους; Και ποιοι είναι οι κανόνες για την ορθή λειτουργία παιδικών χαρών και παιδότοπων ;
Στην 3η έκδοση του Ευρωπαϊκού προτύπου ΕΝ 1176-7:2020, και ύστερα πλέον από 22 χρόνια εμπειριών και δύο ακόμα προηγούμενες εκδόσεις το 1997 και το 2008, η Ομάδα Εργασίας WG 15 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής CEN TC 136/SC1, με την ενεργό συμμετοχή του Κυπριακού Οργανισμού Τυποποίησης (CYS), δίνει πολλές απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα.
Το νέο πρότυπο έχει σαν βασικό στόχο να βοηθήσει τους διαχειριστές παιδικών χαρών και παιδότοπων και να λειτουργήσει σαν εργαλείο καθοδήγησής τους για τη σωστή εγκατάσταση, τη συντήρηση, τη λειτουργία και τον έλεγχο εξοπλισμών παιχνιδότοπων και των επιφανειών τους.
Μεγάλες αλλαγές σε αυτή την έκδοση περιλαμβάνουν την μετατροπή των περισσότερων εισηγήσεων των προηγούμενων εκδόσεων σε υποχρεωτικές απαιτήσεις, την εισαγωγή της έννοιας του ανεξάρτητου ελέγχου και το διαχωρισμό των απαιτήσεων για τη συντήρηση και τον έλεγχο.
Το πρότυπο ορίζει ότι κατά την εγκατάσταση εξοπλισμών παιχνιδότοπων και επιφανειών απορρόφησης κρούσεων πρέπει να ακολουθούνται οι οδηγίες των κατασκευαστών, όταν αυτό φυσικά μπορεί να εφαρμοστεί και αυτές οι οδηγίες είναι διαθέσιμες. Όταν γίνονται ουσιαστικές αλλαγές/μετατροπές στους εξοπλισμούς ή τις επιφάνειες απορρόφησης κρούσεων, καλό είναι να γίνονται σε συνεννόηση με τους κατασκευαστές ή εξειδικευμένα άτομα (π.χ. ανεξάρτητους ελεγκτές, έμπειρους εγκαταστάτες εξοπλισμών).
Περαιτέρω, το νέο πρότυπο προδιαγράφει τέσσερα (4) είδη διαφορετικών ελέγχων που πρέπει να γίνονται στους χώρους όπου εγκαθίστανται εξοπλισμοί και επιφάνειες απορρόφησης κρούσης:
Α) Ενδελεχής έλεγχος μετά την αρχική εγκατάσταση ή μετά από σημαντική μετατροπή και πριν να επιτραπεί η είσοδος στο κοινό. Ο έλεγχος θα πρέπει να γίνεται από ανεξάρτητο εξειδικευμένο πρόσωπο για αξιολόγηση της ασφάλειας όλου του χώρου.
Β) Συνήθης οπτικοί έλεγχοι ρουτίνας, με συχνότητα που μπορεί να καθοριστεί από τον διαχειριστή του χώρου και με στόχο να εντοπίζονται οφθαλμοφανή προβλήματα που προκύπτουν μετά από βανδαλισμούς, καθημερινή χρήση και καιρικές συνθήκες. Οι έλεγχοι αυτοί γίνονται συνήθως από το προσωπικό του διαχειριστή. Σε μεγάλης επισκεψιμότητας παιδικές χαρές και παιδότοπους ή με συχνούς βανδαλισμούς αυτοί οι έλεγχοι μπορεί να χρειάζονται να γίνονται καθημερινά.
Γ) Λειτουργικοί έλεγχοι, πιο αναλυτικοί από τους συνήθεις οπτικούς ελέγχους, με συχνότητα κάθε 1 -3 μήνες και με στόχο την αξιολόγηση της συνολικής λειτουργίας και σταθερότητας των εξοπλισμών.
Δ) Ετήσιοι, πιο ενδελεχείς έλεγχοι από ανεξάρτητα εξειδικευμένα πρόσωπα για αξιολόγηση της ασφάλειας όλου του χώρου.
Σύμφωνα με το πρότυπο, τα ανεξάρτητα εξειδικευμένα πρόσωπα που πραγματοποιούν τους ετήσιους ελέγχους και τους ελέγχους μετά την αρχική εγκατάσταση δεν πρέπει να εμπλέκονται στην εγκατάσταση και στην υλοποίηση διορθωτικών ενεργειών συντήρησης.
Όταν μετά από έλεγχο αναδεικνύεται κάποιο σοβαρό πρόβλημα ασφάλειας, ο διαχειριστής του χώρου θα πρέπει να ενημερώνεται άμεσα. Κατά τη διάρκεια των ελέγχων, θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη σημασία στην κατάσταση της επιφάνειας απορρόφησης κρούσεων των παιδικών χαρών και των παιδότοπων και στο κατά πόσο αυτή εξακολουθεί να βρίσκεται σε αποδεκτό επίπεδο για την απορρόφηση της κρούσης σε σχέση με τα ύψη πτώσης των εξοπλισμών που υπάρχουν στον χώρο. Αρχεία των ελέγχων θα πρέπει να τηρούνται ξεχωριστά για κάθε παιδική χαρά και παιδότοπο.
Οι έλεγχοι αποτελούν την βάση για την διορθωτική και προληπτική συντήρηση, ενώ τα αρχεία των ελέγχων μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως καθοδήγηση για τη σωστή συντήρηση.
Για κάθε παιδική χαρά και παιδότοπο θα πρέπει να καθορίζεται ένα πλάνο προληπτικής συντήρησης που θα λαμβάνει υπόψη τις οδηγίες του κατασκευαστή, τις κλιματολογικές συνθήκες και θα περιγράφει τα μέρη του κάθε εξοπλισμού και των επιφανειών που χρειάζονται συντήρηση. επίσης, θα πρέπει να υπάρχουν οδηγίες για το πως θα πραγματοποιείται και η διορθωτική συντήρηση.
Η συντήρηση πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένα πρόσωπα με κατάλληλη γνώση για τα υλικά που χρησιμοποιούνται ανά περίπτωση και τις δραστηριότητες που πρέπει να γίνουν ακολουθώντας συγκεκριμένες οδηγίες.
Το νέο πρότυπο απαιτεί για την λειτουργία της παιδική χαράς και του παιδότοπου την ύπαρξη τεκμηριωμένων οδηγιών λειτουργίας που θα λαμβάνουν υπόψη, μεταξύ άλλων έκτακτες καταστάσεις όπως περιπτώσεις σεισμού φωτιάς ή άλλων παρόμοιων κινδύνων.
Ο διαχειριστής της παιδικής χαράς θα πρέπει να εγκαθιδρύσει ένα σύστημα ασφάλειας, το οποίο θα πρέπει να αναθεωρεί τουλάχιστον ετήσια, αξιολογώντας όλα τα μέτρα ασφαλείας που έχουν ληφθεί. Οφείλει επίσης να διατηρεί τεκμηριωμένες οδηγίες ελέγχου και συντήρησης, αρχεία των ελέγχων που πραγματοποιούνται, οδηγίες λειτουργίας, αρχεία προληπτικής και διορθωτικής συντήρησης και αρχικού σχεδιασμού των εξοπλισμών και των επιφανειών σε περίπτωση που ζητηθούν. Τα εν λόγω αρχεία αποτελούν αποδείξεις συμμόρφωσης με τα πρότυπα και μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε περίπτωση ατυχήματος.
Τα ατυχήματα πρέπει να τεκμηριώνονται από τον διαχειριστή του χώρου σε κατάλληλα έντυπα που θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν τις ακόλουθες πληροφορίες για το ατύχημα: μέρα και ώρα του ατυχήματος, ηλικία και φύλο του τραυματία, τον εξοπλισμό στον οποίο έγινε το ατύχημα, τον αριθμό των παιδιών που ήταν παρόν την ώρα του ατυχήματος, περιγραφή του ατυχήματος, περιγραφή του τραυματισμού του παιδιού και τη θεραπεία που ακολουθήθηκε, δηλώσεις από μάρτυρες, κλιματολογικές συνθήκες κ.α. Η συλλογή των πληροφοριών αυτών θα συμβάλει μεταξύ άλλων στην αύξηση των επιπέδων ασφάλειας των παιδικών χαρών και παιδότοπων και στην αποφυγή μελλοντικών τραυματισμών.
Αλήθεια σε πόσες παιδικές χαρές και παιδότοπους της χώρας μας οι εξοπλισμοί και οι επιφάνειες έχουν τοποθετηθεί λανθασμένα επειδή δεν λαμβάνονται υπόψη οι οδηγίες των κατασκευαστών για την εγκατάσταση τους; Πόσοι διαχειριστές παιδικών χαρών και παιδότοπων χρησιμοποιούν εκπαιδευμένους και έμπειρους εγκαταστάτες που γνωρίζουν την δουλειά που πρέπει να κάνουν κατά την διάρκεια της εγκατάστασης και της συντήρησης; Πόσοι πραγματοποιούν ελέγχους στη συχνότητα που προνοεί το πρότυπο, ή έστω ετησίως; Πόσοι διατηρούν αρχεία για την συντήρηση, τους ελέγχους, τα ατυχήματα που συμβαίνουν στους χώρους τους;
Οι ιδιοκτήτες και διαχειριστές των παιδικών χαρών και παιδότοπων οφείλουν να επιδεικνύουν την απαιτούμενη δέσμευση και ευθύνη απέναντι στο κοινό που φιλοξενείται στους χώρους τους, ενώ η συμμόρφωση των χώρων με το Ευρωπαϊκό πρότυπο ΕΝ 1176-7 συμβάλλει στην έγκυρη εφαρμογή όλων των απαιτούμενων ενεργειών και δράσεων.
*Υπεύθυνος Τομέα Τεχνικών Ελέγχων
Κυπριακή Εταιρεία Πιστοποίησης
