Tου Μάριου Μαυρίδη, Kαθηγητής Οικονομικών Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο, Βουλευτής Κερύνειας
Η άνοδος του ευρώ έναντι του δολαρίου, του Ιαπωνικού Γιέν και της στερλίνας τους τελευταίους τρεις μήνες δεν είναι ευχάριστη εξέλιξη για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), διότι ένα ισχυρό ευρώ συγκρατεί τον πληθωρισμό της ευρωζώνης κάτω από το στόχο του 2% αλλά και την οικονομική ανάπτυξη. Με την άνοδο του ευρώ, τα εισαγόμενα προϊόντα στην Ευρωζώνη είναι πιο φθηνά ενώ οι ευρωπαϊκές εξαγωγές είναι πιο ακριβές. Ακριβότερες εξαγωγές σημαίνει και λιγότερες εξαγωγές, που σημαίνει χαμηλότερη οικονομική ανάπτυξη. Η Γερμανία για παράδειγμα, που εξάγει ένα μεγάλο ποσοστό του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος της προς τρίτες χώρες, θα δεχθεί πλήγμα από την άνοδο του ευρώ. Οι πλείστες χώρες της ευρωζώνης είναι εξαγωγικές.
Το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, δηλαδή η εκτύπωση φρέσκου χρήματος, λειτούργησε ικανοποιητικά τους τελευταίους 18 μήνες και κατάφερε να προκαλέσει αύξηση στις τιμές αλλά και στην ανάπτυξη της οικονομίας. Μέχρι το τέλος του 20127, η ΕΚΤ θα έχει διοχετεύσει €2,3 τρις (δηλαδή €2,320 δις), στις τράπεζες της ευρωζώνης, οι οποίες με τη σειρά τους, διοχετεύουν τα χρήματα αυτά στην πραγματική οικονομία, μέσω δανεισμού, για κατανάλωση και επενδύσεις, βασικοί πυλώνες της οικονομίας.
Τα αποτελέσματα μέχρι σήμερα κρίνονται ικανοποιητικά. Από συνθήκες αποπληθωρισμού και ύφεσης της οικονομίας, σήμερα ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη τρέχει με 1.3% και η ανάπτυξη με 2.6% (σε ετήσια βάση). Παρόμοια ποσά έχουν «τυπώσει» και οι Κεντρικές Τράπεζες Αμερικής και Ιαπωνίας, ενώ η Τράπεζα της Αγγλίας έχει διοχετεύσει 435 δις στερλίνες. Παρά την άνοδο των τιμών, ο στόχος της ης ΕΚΤ για τον πληθωρισμό είναι γύρω στο 2% . Το ίδιο ισχύει για όλες τις Κεντρικές Τράπεζες των ανεπτυγμένων χωρών. Αύξηση των τιμών κατά μέσο όρο 2% (λόγω ζήτησης και όχι λόγω κόστους), ερεθίζει την παραγωγική δραστηριότητα και δημιουργεί ανάπτυξη και θέσεις εργασίας. Αντίθετα, μείωση των τιμών προκαλεί στασιμότητα στην παραγωγή, ύφεση της οικονομίας και ανεργία. Όσο παράδοξο και αν ακούγεται, η μείωση των τιμών λειτουργεί εις βάρος της οικονομίας και πολλές χώρες υποφέρουν για χρόνια λόγω της μείωση των τιμών, όπως η Ιαπωνία, από τη δεκαετία του 1990 μέχρι και σήμερα.
Το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης αναμένεται να τερματιστεί περί τα τέλη του έτους, εκτός και αν η ΕΚΤ αποφασίσει να το συνεχίσει. Το αδύναμο ευρώ διευκόλυνε την ΕΚΤ στην προσπάθεια της να αυξήσει τις τιμές και την ανάπτυξη. Η πρόσφατη άνοδο του ευρώ όμως ενδεχομένως να δυσκολέψει τις προσπάθειες της ΕΚΤ να πετύχει τους στόχους μέχρι το τέλος του 2017. Αυτό δημιουργεί αβεβαιότητα ως προς το μέλλον της νομισματικής πολιτικής στην ευρωζώνη αλλά και τη μελλοντική πορεία του ευρώ. Το ευρώ βεβαίως εξαρτάται και από την πορεία των άλλων νομισμάτων.
Η πρόσφατη άνοδος του ευρώ έναντι των άλλων νομισμάτων οφείλεται κατά κύριο λόγο στην επιτυχία της χαλαρής νομισματικής πολιτικής σε ότι αφορά τον πληθωρισμό και το ρυθμό ανάπτυξης στην ευρωζώνη. Η επιτυχία της ΕΚΤ έχει δημιουργήσει προσδοκίες ανάμεσα στους επενδυτές ότι η χαλαρή νομισματική πολιτική θα τερματιστεί σύντομα και ότι τα επιτόκια θα ξεκινήσουν να ανεβαίνουν μέσα στο 2018. Τα ψηλότερα επιτόκια ελκύουν καταθέσεις σε ευρώ και συνεπώς αυξάνουν τη ζήτηση του ευρώ. Για την ακρίβεια, αυτό που έχει σημασία είναι η διαφορά στο επιτόκιο του ευρώ με αυτό του δολαρίου. Για την Κύπρο, η πορεία του ευρώ έναντι άλλων νομισμάτων έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς επηρεάζει τον τουρισμό από χώρες όπως η Μεγάλη Βρετανία και η Ρωσία, που ευθύνονται για την πλειοψηφία των τουριστών στην Κύπρο.
