Του Μάριου Μαυρίδη, Καθηγητής Οικονομικών Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο, Βουλευτής Κερύνειας ΔΗΣΥ
Η μείωση του συντελεστή ΦΠΑ στο 5% για σκοπούς αγοράς πρώτης κατοικίας, αποτελεί κοινωνικό μέτρο το οποίο ισχύει και σε άλλες χώρες, και αποσκοπεί στην ενθάρρυνση και διευκόλυνση της ιδιοκατοίκησης. Ο συντελεστής του 5% ισχύει για τα πρώτα 200 τ.μ., τα οποία φορολογούνται με 5% ενώ τα υπόλοιπα με 19%. Δηλαδή, αν η αγορά αφορά κατοικία 300 τ.μ., τα πρώτα 200 τ.μ. φορολογούνται με 5% ΦΠΑ και τα υπόλοιπα 100 τ.μ. με 19%.
Το μέτρο αυτό ισχύει ανεξάρτητα από την αξία της οικιστικής μονάδας και ανεξάρτητα από την εισοδηματική ή οικονομική κατάσταση του ζευγαριού. Με λίγα λόγια, κάποιος Κύπρος ή ξένος, ο οποίος μπορεί να είναι και εκατομμυριούχος, μπορεί να επωφεληθεί του κοινωνικού αυτού μέτρου αγοράζοντας διαμέρισμα ή κατοικία με εμβαδόν 200 τ.μ. αλλά με αξία ενός εκατομμυρίου ευρώ και να πληρώσει 5% ΦΠΑ αντί 19%. Αυτό είναι όντως ένα κοινωνικό μέτρο αλλά περισσότερο για τους πλούσιους παρά για τους φτωχούς.
Ανεξάρτητα ιδεολογίας, είναι γενικά παραδεκτό ότι η κοινωνική πολιτική απευθύνεται σε χαμηλά εισοδηματικά στρώματα, τα οποία δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να απολαύσουν βασικά αγαθά, όπως στέγη, υγεία και παιδεία. Η πολιτεία έχει ευθύνη να στηρίξει τα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα, έτσι που να μπορούν και αυτά να απολαμβάνουν βασικά αγαθά της κοινωνίας, αλλά να έχουν και ίσες ευκαιρίες με αυτούς που κερδίζουν περισσότερα. Το μέτρο του 5% ΦΠΑ για σκοπούς πρώτης κατοικίας εξυπηρετεί βεβαίως και τους φτωχούς αλλά πολύ περισσότερο τους πλουσίους με τεράστιο κόστος για το κράτος.
Η πολιτεία εφαρμόζει κοινωνική πολιτική στα μέτρα των οικονομικών της δυνατοτήτων επιδοτώντας τους φτωχούς, όμως στην περίπτωση του 5% ΦΠΑ για σκοπούς πρώτης κατοικίας, έχω τη άποψη ότι το μέτρο αυτό λειτουργεί αντίστροφα, μάλλον οι φτωχοί επιδοτούν τους πλούσιους. Για παράδειγμα, αν κάποιος αγοράσει πολυτελές διαμέρισμα στο 24 όροφο ενός πύργου, με θέα τη θάλασσα, αξίας ενός εκατομμυρίου ευρώ, εξοικονομεί €140,000 ενώ ο φτωχός που αγοράζει διαμέρισμα αξίας €100,000 εξοικονομεί €14,000. Ένα κοινωνικό μέτρο το οποίο επιδοτεί τον πλούσιο 10 φορές περισσότερο από τον φτωχό. Με την μείωση του ΦΠΑ στο 5% για σκοπούς αγοράς πρώτης κατοικίας στερεί σημαντικά έσοδα από το κράτος, τα οποία θα μπορούσαν να διατεθούν για σκοπούς ανάπτυξης ή ακόμα να μειώσει άλλες φορολογίες που πληρώνουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Αλλά είναι και αυτοί που δεν μπορούν να αγοράσουν διαμέρισμα για σκοπούς πρώτης κατοικίας, και απλά ενοικιάζουν. Αυτοί είναι οι φτωχοί εργαζόμενοι που δεν κερδίζουν αρκετά για να αγοράσουν στέγη για να επωφεληθούν της μείωσης του ΦΠΑ στο 5%, αλλά ούτε και εμπίπτουν στις πρόνοιες του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος για να δικαιούνται επιδότηση ενοικίου. Όλοι αυτοί λοιπόν, που ίσως να είναι και η πλειοψηφία των νοικοκυριών, πληρώνουν φόρους για να δικαιούνται οι υπόλοιποι εξ ημών επιδότηση για αγορά πρώτης κατοικίας μέσω του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ.
Άποψη μου είναι ότι αυτό το μέτρο της μείωσης το ΦΠΑ στο 5% για σκοπούς αγοράς πρώτης κατοικίας πρέπει άμεσα να καταργηθεί, και να αντικατασταθεί με μια εφάπαξ χορηγία προς νεαρά ζευγάρια που έχουν αγοράσει μικρή κατοικία και την έχουν χρησιμοποιήσει ως πρώτη κατοικία για περίοδο 10 ετών, με αποδείξεις. Η χορηγία θα πρέπει να παραχωρείται με εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια αφού είναι κοινωνικό μέτρο.
