Του Θεόδωρου Ευθυμίου
Οι στατιστικές δείχνουν ότι σε δύο μήνες θα έχουμε περιορίσει και ελέγξει τον κορωνοιό. Σε αυτούς τους δύο μήνες η οικονομική δραστηριότητα θα έχει αποδομηθεί πλήρως. Είναι αδιανόητο έως ανόητο κάποιοι να πιστεύουν ότι την επόμενη μέρα της ανακοίνωσης της «λήξης συναγερμού» ότι όλα θα λειτουργούν ομαλά σαν να μην συνέβη τίποτα.
Η επόμενη μέρα θα βρει την πλειοψηφία των επιχειρήσεων κλειστές και τους υπαλλήλους σε αναμονή επανόδου στις δουλειές τους , τους αυτοεργοδοτούμενους χωρίς δουλειά και μερικούς «τυχερούς» που θα έχουν μεν δουλειά, αλλά με νέες συμβάσεις εργασίας με σημαντικές μειώσεις στους μισθούς τους.
Το γεγονός αυτό και η αβεβαιότητα για το μέλλον, θα μειώσει την κατανάλωση και κατεπέκταση την παραγωγή και την προσφορά και γενικά την οικονομική δραστηριότητα στο νησί μας. Αναλύοντας τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας για την εργοδότηση κατά το 2019, εκτιμώ ότι με την άρση των μέτρων κορωνοιού, θα βρεθούν στην ανεργία 120,000 συμπατριώτες μας από διάφορους τομείς οικονομικής δραστηριότητας με πρώτο αυτό του λιανικού εμπορίου, δεύτερο τον τουρισμό και εστίαση, ακολουθούμενοι από τις κατασκευές, μεταποίηση, επιστημονικές, τεχνικές και ασφαλιστικές υπηρεσίες.
Αυτή η έξαρση της ανεργίας εκτιμώ ότι θα κατανεμηθεί σε βάθος χρόνου 10 μηνών δηλ. μέχρι τον Μάρτιο του 2021 όπου και θα μπούμε στην καλοκαιρινή σαιζόν του 2021, για την οποία εκτιμώ και πάλι ότι θα έχει μέχρι τότε υπάρξει ανάκαμψη στην παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα και επαναφορά στο σύνολο σχεδόν της ομαλότητας της λειτουργίας των κοινωνιών του πλανήτη μας.
Οι όποιοι λοιπόν σχεδιασμοί του κράτους μας θα πρέπει να στηριχθούν σε δύο πυλώνες. Πρώτον να παρέξουν την βασική οικονομική στήριξη στις χιλιάδες των ανέργων συμπατριωτών μας για τους επόμενους 10 μήνες (συν τους δύο με τρεις μέχρι να βγούμε από τα μέτρα περιορισμού) και δεύτερον να στηρίξουν τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις έτσι ώστε να διατηρηθούν στην ζωή και να μπορέσουν σταδιακά να προσλάβουν τους υπαλλήλους που είχαν πριν την πανδημία και οι οποίοι μπήκαν στην ανεργία λόγο μείωσης ή αναστολής εργασιών των εργοδοτών τους.
Ο πρώτος πυλώνας θα βασισθεί στην άμεση χρηματοδότηση των ανέργων με ανεργιακό επίδομα. Το επίδομα αυτό δεν θα πρέπει να είναι το λιγότερο το 80% του τελευταίου μισθού του κάθε υπαλλήλου πριν την απόλυση του. Το κράτος θα πρέπει να καταλάβει ότι όσο μεγαλύτερη ρευστότητα ρίξει στην οικονομία μέσω των επιδομάτων των ανέργων τόσο πιο γρήγορα θα ανακάμψουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις στις οποίες θα καταλήγει μέρος των επιδομάτων μέσα από την κατανάλωση και ως εκ τούτου θα μειώνεται με μεγαλύτερους ρυθμούς και η ανεργία. Παρεμπίπτοντος θεωρώ ότι είναι σοβαρό λάθος και θα φέρει αρνητικά αποτελέσματα η μείωση των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων οι οποίοι αποτελούν ένα σημαντικό μοχλό κίνησης της κατανάλωσης.
Η δήθεν «αναστολή εργασιών» που εξάγγειλε το κράτος, δεν είναι τίποτε άλλο από συγκαλυμμένη «απόλυση με αναστολή» για να αποφύγει τις αντιδράσεις και τον πανικό. Διαβάζοντας τις λεπτομέρειες του σχεδίου αναστολής εργασιών που ετοίμασε το Υπ. Εργασίας, προβλέπει ότι για να ενταχθεί μια εταιρία στο σχέδιο θα πρέπει να κρατήσει τους υπαλλήλους της για 3-5 μήνες, για να καταβάλει το κράτος επίδομα στους εργαζόμενους για δύο μήνες. θεωρώ ότι η πρόνοια αυτή καθιστά το Σχέδιο ανεφάρμοστο και ανέφικτο. Ποιος εργοδότης θα κρατήσει όλους τους υπαλλήλους του μετά την λήξη των μέτρων πχ. στην ξενοδοχειακή βιομηχανία, αφού δεν θα έχει δουλειά; Αφού ο νόμος δίνει το δικαίωμα στις επιχειρήσεις να απολύουν προσωπικό για λόγους μείωσης εργασιών, γιατί να μην το κάνουν οι εργοδότες που ούτως ή άλλως δεν θα έχουν δουλειά τους επόμενους μήνες και θα πρέπει να κρατήσουν τους υπαλλήλους για 3-5 , μόνο και μόνο για να πληρώσει το κράτος δύο μήνες ανεργιακό επίδομα; Στο κάτω κάτω το κράτος είναι υπεύθυνο για καταβολή ανεργιακού επιδόματος για 6 μήνες (από λεφτά που προέρχονται από τις εισφορές και που ανήκουν στους εργαζόμενους!).
Είναι φανερή η προσπάθεια του Κράτους να αποποιηθεί τις ευθύνες του απέναντι στους εργοδοτούμενους, πληρώνοντας μόνο δύο μήνες ανεργιακό και φορτώνοντας την υποχρέωση καταβολής μισθού για τους επόμενους μήνες (που όφειλε να καταβάλει ανεργιακό), στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Είναι προφανής η προσπάθεια του κράτους να προστατεύσει το Ταμείο Κοιν. Ασφαλίσεων, το οποίο όπως κατά καιρούς ακούγεται είναι άδειο και μόνο λογιστικά διαθέτει τα δισεκατομμύρια των εισφορών που κατέβαλαν τόσα χρόνια οι εργοδοτούμενοι.
Αφού ούτως η άλλως το κράτος θα αναγκαστεί να πληρώσει ανεργιακό επίδομα (το οποίο για να καταβάλλεται θα πρέπει ο δικαιούχος να μην εργάζεται και έτσι να μένει ανεκμετάλλευτο εργατικό δυναμικό σε μια περίοδο που θα πρέπει να εντείνουμε την προσπάθεια αποκατάστασης της οικονομικής δραστηριότητας), ας αποφάσιζε καλύτερα αντί επίδομα ανεργίας, να επιδοτήσει με το 70-80% του μισθού κάθε υπάλληλου που θα παραμείνει στην εργασία του και ο εργοδότης να καταβάλει το υπόλοιπο ποσό. Έτσι δεν θα έχουμε ανέργους, οι επιχειρήσεις θα ενισχυθούν οικονομικά και η παραγωγή και κατανάλωση θα συνεχίσει απρόσκοπτά (εκτός φυσικά από κάποιους τομείς που εξαρτώνται από εξωτερικούς παράγοντες όπως ο τουρισμός). Εκτιμώ ότι η υλοποίηση του πρώτου πυλώνα με την παροχή ανεργιακού ή ενίσχυσης μισθού όπως τον περιέγραψα πιο πάνω, θα στοιχίσει στο κράτος περι το 1,3 δις.
Ο δεύτερος πυλώνας στήριξης έχει να κάνει με τις επιχειρήσεις και την προσπάθεια διάσωσης τους και διατήρησης τους εν ζωή έτσι ώστε να μπορέσουν σταδιακά να απορροφήσουν πίσω στις θέσεις εργασίας τους, τους ανέργους που δημιούργησε η πανδημία. Η ενίσχυση μπορεί να γίνει με διάφορα μέτρα όπως η μείωση ή αναστολή ΦΠΑ, η μείωση ή ακύρωση διαφόρων φορολογιών και χρεώσεων προς το κράτος, η αναστολή δόσεων δανείων (και χρεωστικών τόκων φυσικά), η διευκόλυνση δανειοδότησης για ρευστότητα και ανάπτυξη (επανασχεδιασμό προϊόντων, απόκτηση μοντέρνου εξοπλισμού παραγωγής, ψηφιακής αναβάθμισης, υπηρεσίες προώθησης και διαφήμισης στο εξωτερικό κλπ). Επιπλέον τα αρμόδια κρατικά τμήματα θα πρέπει να συντονιστούν με τις επιχειρήσεις για κοινά προγράμματα και προσπάθεια προώθησης της Κύπρου ως brand name στο εξωτερικό. Εκτιμώ ότι για την υλοποίηση του δεύτερου πυλώνα όπως τον περιέγραψα πιο πάνω, θα απαιτηθεί από το κράτος άλλο 1 δις.
Με μια συντονισμένη στρατηγική με επίκεντρο τους πραγματικούς συντελεστές της οικονομίας δηλ. τους καταναλωτές από την μία και τους παρόχους προϊόντων και υπηρεσιών από την άλλη, η ανάκαμψη της οικονομίας μας θα έρθει πολύ σύντομα και όσο το δυνατό ανώδυνα. Οι πολίτες θα πρέπει να νοιώσουν ότι το κράτος το οποίο υπάρχει για να τους εξυπηρετεί, εκπληρώνει πλήρως την αποστολή του και λειτουργεί με επίκεντρο τον πολίτη, τον άνθρωπο.
Λύσεις του τύπου εμπλοκής μεσαζόντων, όπως οι τράπεζες και άλλοι οργανισμοί, όχι μόνο εξάπτουν το κοινό αίσθημα ηθικής και δικαίου αλλά δείχνουν ότι το κράτος που εμείς οι πολίτες δημιουργήσαμε και στηρίζουμε έχει μετατραπεί σε αχυράνθρωπο/βιτρίνα ενός ύπουλου παγκόσμιου «ιού», του χρηματοπιστωτικού, ο οποίος ελέγχεται από κλειστά παγκόσμια οικονομικά καρτέλ τα οποία κατατρώνε και νέμονται τους κόπους μας και τις προσπάθειες μας για ένα καλύτερο μέλλον για τα παιδιά μας. Αν οι εκπρόσωποι μας στην Βουλή δεν αντιλαμβάνονται τον ρόλο τους και την εντολή που πήραν από τους ψηφοφόρους τους, τότε δεν αξίζουν να βρίσκονται εκεί.
